Alledaagsheid is in wezen diep tragisch. Gelukkig is de communicatie daarover zo ongericht, dat elk potentieel drama, elk misverstand, elk tekort melodramatische trekjes krijgt – slapstick in het ergste geval. Peter Van Straaten is al jaar en dag de blueszanger van het kleine ongeluk. Hij laat zijn eenvoudige, gestreepte personages hardop zeggen wat je eigenlijk alleen hoort te denken.
In een bedrijfsomgeving (zijn vorige bundel: ‘Hoe was je dag schat?’ uit 2009) lenen de collega’s en de balsturige bewindvoerders zich tot platvloers seksisme, overspel, en profitariaat. De échte werkelijkheid die schuilgaat achter grafieken, achter meerwaarde en functioneringsgesprekken. In zijn nieuwste bundel komt de tragiek van de kleinzielige kleinering naar boven, de onmacht om met mildheid met elkaar om te gaan. Elke medemens is een slechtgevooisd voyeur, met alleen persoonlijke schaamte als resultaat.
De mooiste staat op bladzijde 45. Twee knaapjes verborgen in het gras. Zegt de triestigste: “Wanneer gaan ze nou eindelijk neuken? Ik moet om zes uur thuis zijn.” De macht der gewoonte, de conventies van de sociale verhoudingen, de sleur van de opvoeding, dat is het thema van Van Straaten. Met als gevolg dat niemand ooit volwassen wordt. Of wil worden. Katjes knijpen in het donker, als pa en ma van huis zijn (en helaas te vroeg terugkomen), of met ongemakkelijke aanspraak en gebaren. “Nu? Zeg, alsjeblieft. Ik heb net het bed opgemaakt.” “Kleed je aan Dick. Mijn ouders willen je zien” “Noemen jullie dàt huiswerk maken?” “Betrapt! Jij zit stiekem te lezen.” Je kunt er met weinig verbeelding zelf een scène de la vie ordinaire bij voorstellen.
Van Straaten is het sterkst in onrechtstreeks commentaar. Daarom gebruikt hij geregeld de afwezige derde. Het broertje. Het vorige lief. De vrijer in bed. “Hoe vond je mijn moeder ?” En dan hoeft de titel van deze bundel geen betoog meer. (LDV)
Peter Van Straaten
‘Weet mama hier van?’, Vrijdag, 160 blz., €14,90.
****
