Onderwijs

Strips en onderwijs vormen een boeiende en vruchtbare combinatie. Kleuters, kinderen, jongeren, ze vergaren heel wat kennis en leren allerlei competenties aan via het stripmedium. Nog altijd leren heel veel kinderen lezen via strips en vaak maakt die ervaring hen ontvankelijker voor boeken, romans, literatuur… Ook anderstaligen leren een nieuwe taal via het beeldverhaal.

Het stripmedium is als instrument voor het onderwijs complementair met andere media zoals bijvoorbeeld film, literatuur of beeldende kunst. Ze sluiten elkaar niet uit, ze vullen elkaar aan. Sommige onderwerpen kan men net gemakkelijker, beter of grondiger aan de hand van strips aanleren.

Stripgids heeft zelf al enkele tools ontwikkeld, die hier worden voorgesteld. Daarnaast vindt u een selectie van de beste initiatieven door anderen.

De leeslijst

Tien stripboeken die leerkrachten in het secundair onderwijs kunnen gebruiken in de klas, dat was de opzet van de leesjury die bestond uit leerkrachten, onderwijsspecialisten en stripkenners.  Elke verkozen striptitel krijgt daarbovenop ook nog een lesbrief die gratis te downloaden is. Het initiatief van de Stichting Marc Sleen, ondersteund door Stripgids, komt er door de toenemende vraag van leerkrachten naar zo’n leeslijst voor strips.

De leesjury koos uit een shortlist van recente en Nederlandse strips tien titels uit, vijf voor min zestienjarigen en vijf voor plus zestienjarigen. De vijf strips die de jury verkoos voor de categorie van -16:

  1. Vis (Will Kranendonk en Irene Schiphorst), download de lesbrief
  2. Araya (Christina De Witte), download de lesbrief
  3. Het Lot van Brugge (Kristof Berte, Frodo De Decker), download de lesbrief 
  4. Voorwendsels en verhalen (Bernard Tant), download de lesbrief
  5. Boerke 11: Natuurlijk! (Pieter De Poortere), download de lesbrief

Voor de categorie +16 werden volgende albums verkozen:

  1. Zondag (Olivier Schrauwen)
  2. Scheisseimer (Koenraad Tinel), download de lesbrief
  3. De bondgenoten (Brecht Evens), download de lesbrief
  4. Vreemde Vogels boven Eben-Emael (Mario Boon)
  5. Uitweg (B. Carrot), download de lesbrief

Ook de klassiekers worden niet vergeten.
Elk jurylid kreeg de kans om aan de leeslijst een klassieker toe te voegen. Een inspiratielijst als het ware en waar mogelijk zetten we er een lesbrief bij:

Boeddha (Osamu Tezuka)
Suske en Wiske 25: De schat van Beersel (Willy Vandersteen)
Burn-out dagboek (Maaike Hartjes)
Quaco: Leven in slavernij (Ineke Mok/Eric Heuvel)
Mijn lagen (Penelope Bagieu)
Aaron (Ben Gijseman), download de lesbrief
67 seconden (Jason Reynolds)
De laatste koningin (Jean-Marc Rochette)

Lesbrieven

Lesbrieven kunnen een leidraad zijn of een inspiratiebron om strips in de klas te gebruiken. In 2023 werden er in opdracht van uitgeverij Oogachtend en naar aanleiding van de lerarendag rond strips die had plaatsgevonden in de Brusselse bibliotheek Muntpunt vier lesbrieven gemaakt.

  1. Maarten Vande Wiele, Zeep, Oogachtend, Leuven, €15
    => download lespakket (pdf, 8 pagina’s)
  2. Stephan Louwes, Limbo 1 Lux in tenebris, Oogachtend, Leuven, €23
    => download lespakket (pdf, 7 pagina’s)
  3. Mattias Ysebaert, Uitzicht met kamer, Oogachtend, Leuven, €22
    => download lespakket (pdf, 8 pagina’s)
  4. Ben Gijsemans, Aaron, Oogachtend, Leuven, €32
    => download lespakket (pdf, 8 pagina’s)

Als introductie kan je ook Gino Bombekes tekst over vragen stellen bij teksten gebruiken.

Onderstaande lesvoorbereidingen voor het gebruik van strips in het middelbaar onderwijs werden in 2009 gemaakt door Gert Meesters en Wanne Van Hemelrijck. De auteurs concentreerden zich in deze voorbereidingen op het bestuderen van een strip als cultuuruiting, de strip om strip. Voor het gebruik van strips als instrument in functie van de leerstof verwijzen we dus terug naar onze stripfiches.

Vijf voorbereidingen  werden gemaakt in 2009 voor de Boekenbeurs in opdracht van Pinceel Stripverspreiding, de voorbereiding voor Weer over naar jou werd toegevoegd in oktober 2010 op vraag van Braakland/ZheBilding en Bries. Gert Meesters is professor Nederlandse taal en cultuur aan de Universiteit van Rijsel. Hij onderzoekt voornamelijk  het Belgische en Franse stripverhaal. Sinds 2001 is hij ook stripcriticus voor het weekblad Knack Focus. Wanne Van Hemelrijck studeerde Germaanse talen en Culturele studies aan de KU Leuven. Ze gaf jarenlang Nederlands en Engels aan de tweede en derde graad ASO en TSO van het Sancta-Maria-Instituut Leuven. Sinds 2012 werkt ze als zakelijk coördinator in de theatersector.

In 2023 voegden we nog vijf nieuwe lesbrieven toe, gemaakt in opdracht van uitgeverij Oogachtend. Die kun je onderaan dit overzicht downloaden.

  • Philip Paquet & Adriaan Van Aken, Over naar jou. Bries, Antwerpen, €17,5 (2de druk, soundtrack inclusief)

=> download lespakket (pdf, 21 pagina’s)

=> documentaire met reacties op de dood van Mohammed Achrak

  • Judith Vanistendael, De maagd en de neger: papa en Sofie. Oog&Blik & De Harmonie, Amsterdam, €13,5

=> download lespakket (pdf, 15 pagina’s)

  • Marjane Satrapi, Persepolis. Atlas, Amsterdam, €24,95 (oorspronkelijk Franstalig)

=> download lespakket (pdf, 3 pagina’s)

=> trailer film

  • Daniel Clowes, Ghost World. Oog&Blik, Amsterdam, €15,95 (oorspronkelijk Engelstalig)

=> download lespakket (pdf, 7 pagina’s)

=> trailer van de film

=> making of van de film

  • Maaike Hartjes, Hartjes 1. Oog&Blik, Amsterdam, €9,9.

=> download lespakket (pdf, 9 pagina’s)

  • Philip Paquet, Adriaan Van Aken, Youri Van Uffelen, Weer over naar jou. Bries, Antwerpen, €17,5 (soundtrack inclusief)

=> download lespakket (pdf, 10 pagina’s)

 

Stripfiches

Stripgids ontwikkelde in 2015 in samenwerking met CANON Cultuurcel een pakket met stripfiches voor het onderwijs. Niet elke fiche en/of strip is in de loop van de geschiedenis relevant gebleven. Sommige van de strips zijn ook niet meer in de handel te verkrijgen. Toch hebben we besloten om alle fiches nog aan te bieden omdat sommige nog steeds heel actueel zijn en anderen minstens voor de nodige inspiratie kunnen zorgen.

Het pakket focust op creatieve leerkrachten die strips willen gebruiken als didactisch medium. Stripgids biedt hiermee een tool aan die makkelijk bruikbaar is en onmiddellijk kan worden omgezet in de praktijk.

In de stripfiches worden strips benaderd vanuit een onderwijsvisie en aangevuld met de nodige kennis uit de stripwereld. Het geheel bevat in totaal 50 fiches waarvan 25 voor het basisonderwijs bestemd zijn en 25 voor het secundair onderwijs. Telkens wordt een strip belicht met een bepaald thema. Deze thema’s variëren: geschiedenis, kunst en cultuur, maatschappelijke vorming, persoonlijke ontwikkeling, aardrijkskunde, wetenschap… De verschillende strips worden gekoppeld aan (een) opdracht(-en) met de daarbij horende eindtermen. Er wordt ook telkens verwezen naar relevante media ter ondersteuning van de les.

Hieronder kan u de fiches gratis downloaden: informatie voor de gebruiker

stripfiches basisonderwijs

  • Vanaf 5 jaar:
    • Geschiedenis, Tijdlijn: UFO

stripfiches secundair onderwijs