Tekenares en illustratrice Catel Muller leerde de hoogbejaarde feministische schrijfster Benoîte Groult kennen. Meer dan vijf jaar na hun kennismaking resulteert die ontmoeting in het getekende portret ‘Ainsi soit Benoîte Groult’.
In mei 2008 kreeg illustratrice en stripmaakster Catel Muller een telefoontje van de redactie van de Franse krant Libération. Ze kreeg carte blanche voor een stripreportage van twee krantenpagina’s over een onderwerp naar keuze. “Je zou bijvoorbeeld een portret kunnen maken van iemand die je bewondert”, zei de redacteur aan de andere kant van de lijn.
Catel moest er niet lang over nadenken. Ze wilde haar heldin Benoîte Groult wel eens ontmoeten. De schrijfster van de roman ‘Zout op mijn huid’, maar ook van feministische pamfletten als (het onvertaalde) ‘Ainsi soit-elle’. Het leverde een geslaagde, en warme ontmoeting op tussen de schrijfster en de 44 jaar jongere tekenares. Dat er meteen een goed contact was tussen Groult en Muller, ligt misschien voor de hand. Want Catel had net met José-Louis Bocquet een getekende biografie over Kiki de Montparnasse gepubliceerd, en werkte op dat moment al aan de biografie van een andere bijzondere vrouw, Olympe de Gouges, een van de eerste feministes. Groult publiceerde eveneens een boek over haar. Op haar vijftiende had Catel bovendien ‘Ainsi soit-elle’ gelezen, een essay over de ongelijkheid tussen man en vrouw, dat een blijvende invloed op haar zou uitoefenen.
Muller en Groult vatten meteen vriendschap voor elkaar op, en uiteindelijk resulteerde dat in ‘Ainsi soit Benoîte Groult’, het verslag van die vriendschap. We maken Groult mee in huiselijke kring, ze vertelt honderduit over haar leven (haast twee keer weduwe voor het einde van de Tweede Wereldoorlog), blikt terug op de feministische strijd en maakte een vertaling van het feminisme van de jaren ’60 naar nu. Ondertussen wordt ook haar 90ste verjaardag gevierd, leren we haar kinderen, kleinkinderen en achterkleinkind kennen, en vertelt ze ook over de mannen in haar leven van dat moment, ook al is ze al 90. Tussendoor aarzelt ze niet om haar afkeer van de strip herhaaldelijk onder woorden te brengen.
Niet alleen de mooie kantjes van Groult worden dus in de verf gezet, maar al snel vat je toch erg veel sympathie op voor de bejaarde schrijfster, en de manier waarop ze in het leven staat en de dingen bekijkt. We leren over haar grote liefde, die in ‘Zout op mijn huid’ de vorm aannam van een Bretoense visser maar in werkelijkheid een Amerikaanse G.I. was uit het bevrijdingsleger, over haar al dan niet buitenechtelijke relaties (met François Mitterand) en over de moeilijke relatie die Groult met haar eigen moeder onderhield. En af en toe steekt de verontwaardiging over het lot van de vrouw weer de kop op – de feministische strijd is nog steeds niet gestreden.
Vakmanschap en liefde voor het onderwerp maken van ‘Ainsi soit Benoîte Groult’ een verrassing. Een warm, enthousiasmerend portret van een schrijfster is het geworden– een schrijfster die er zelf ongetwijfeld van zal staan kijken dat een medium dat ze bij herhaling als minderwaardig aan de literatuur aanduidt, zoiets kan bewerkstelligen. Na ‘Zout op mijn huid’ dacht ik wel klaar te zijn met haar werk, maar na dit getekend portret krijg je zin om haar andere boeken te gaan lezen, met ‘Ainsi soit-elle’ voorop. (TH)
Catel Muller
‘Ainsi soit Benoîte Groult’, Grasset, 334 blz., €22.
(Franstalig)
