Wie dezer dagen door de Turnhoutse straten wandelt, kijkt ongetwijfeld de ogen uit. Tien gigantische muurschilderingen decoreren de stad op een opvallende manier. Vanaf 7 juli komen de beelden helemaal tot leven, want vanaf dan wordt het verhaal ervan verteld in een dynamische rondleiding en via een audiogids. ‘Kind met inktvlekken’ handelt over de industriële geschiedenis van de regio en focust op de sociale ontwrichting die daarmee gepaard ging. Het unieke kunstproject combineert storytelling met beeldende kunst en neemt de stad als canvas.
Het pakkende verhaal speelt zich af in het Turnhout van de late negentiende eeuw. Turnhout beleeft op dat moment zijn hoogdagen als industriestad en is een van de belangrijkste centra ter wereld voor de productie van allerhande drukwerk. Maar dat succes kent een donkere keerzijde. De arbeidsomstandigheden zijn onmenselijk zwaar en in de vele drukkerijen zijn heel wat kinderen aan de slag als goedkope werkkrachten. De inkt van de machines kleeft onuitwisbaar op hun kleren, handen en huid.
De arbeidsomstandigheden zijn onmenselijk zwaar en in de vele drukkerijen zijn heel wat kinderen aan de slag als goedkope werkkrachten
‘Kind met Inktvlekken’ zoomt in op de elfjarige Senne, een van de fabrieksjongens. Op wat een gewone werkdag in 1892 moest worden, zet Senne ongewild een raderwerk in gang van gebeurtenissen die de loop van de Turnhoutse geschiedenis zullen veranderen. Belangrijke figuren daarin zijn de befaamde madame Josepha Dessauer en de charismatische pastoor en deken Victor Adams. De eerste staat aan het roer van de fabriek Brepols & Dierckxzoon en bestuurt de drukkerij met ijzeren hand, de tweede toont een groot hart voor het werkvolk.
‘Kind met inktvlekken’ is een verhaal over uitbuiting en onrecht, maar ook over verzet en moed. Het is gebaseerd op waargebeurde feiten en werd doorspekt met historische anekdotes en weetjes. Bovendien maakt het project een verbinding tussen heden, verleden en toekomst. Ook nu kan niet elk kind echt ‘kind’ zijn. Niet iedereen heeft een stem en is zichtbaar in de samenleving.
Hoe beleef je ‘Kind met inktvlekken’?
Het beeldverhaal wordt vertaald in een wandelparcours met tien haltes. De stopplaatsen illustreren de decors: de werkkamer van madame Dessauer, het arbeidershuisje van Sennes familie, de fabriek, de staminee … De wandeling vertrekt en eindigt aan het Speelkaartenmuseum. Voor kinderen is een extra laag met opdrachten voorzien.
Het publiek kan voor het eerst van het kunstproject proeven tijdens het tweejaarlijkse culturele stadsfestival ‘Stadstoeren’ dat op 7, 8 en 9 juli plaatsvindt in en rond het Speelkaartenmuseum, Druivenstraat 18.
Er zijn drie manieren om het verhaal te ontdekken, twee daarvan zijn ook beschikbaar in het Frans en het Engels.
- Een stadsgids gaat mee op pad en brengt de personages vertellend tot leven.
Te reserveren via www.kindmetinktvlekken.be, prijs: 5 euro per persoon of 1 euro voor UiTPAS met kansentarief. Kinderen die jonger zijn dan Sennes 11 jaren, mogen gratis mee. - Het verhaal is ook te volgen met een audiogids (Nederlands, Frans of Engels). Wie daar de voorkeur aan geeft, koopt het ‘Kind met inktvlekken’-pakket. Dat bevat een publicatie, een gadget en een combiticket voor het Taxandriamuseum, het Begijnhofmuseum en het Speelkaartenmuseum.
Het pakket is voor 10 euro te verkrijgen in de drie musea of bij Toerisme & UiT. Wie een UiTPAS met kansentarief heeft, betaalt 2 euro. - Het is mogelijk om een stadsgids te boeken specifiek voor een eigen groep op een moment naar keuze. Dat kan via eb.tuohnrut@nesdig of +32 14 44 33 55. Frans- of Engelstalige versie op aanvraag.
Prijs: 50 euro plus 5 euro dossierkosten.
In de marge van het project worden workshops en een zoektocht georganiseerd in het Speelkaartenmuseum en het Taxandriamuseum.
Productie
‘Kind met inktvlekken’ is een productie van Musea Turnhout. Het Speelkaartenmuseum, het Taxandriamuseum en het Begijnhofmuseum vertellen net zoals bij andere tentoonstellingen een relevant verhaal, maar maken dat nu extra toegankelijk voor iedereen door buiten de museummuren te treden. Met het unieke project tonen ze welke rol ze in de toekomst willen opnemen in de samenleving. Ze streven ernaar om de grenzen te verleggen van hoe mensen naar musea kijken en willen musea zijn van, in, over en met de stad, waarvan de werking niet stopt aan de museumdeuren.
Voor de teksten van ‘Kind met inktvlekken’ deed Musea Turnhout een beroep op Paul Govaerts. Stripauteur Dido Drachman realiseerde zeven van de tien illustraties. De overige drie murals zijn ontworpen door kunstenaarscollectief Treepack, waartoe onder meer de Spaanse kunstenaar Zésar Bahamonte behoort. Het collectief speelde in op de thema’s die in het verhaal aan bod komen: inspanning, opoffering, verbondenheid, kind-zijn. De tien muurschilderingen werden aangebracht door Treepack. Acteur Stijn Van Opstal leende zijn stem voor de audiogids. De muziek werd gecomponeerd door Benjamin Boutreur (El Tattoo del Tigre) en uitgevoerd door het harmonieorkest De Xaverianen.
Participatieve insteek
De mural aan het Heilig Graf is het resultaat van een participatietraject dat Musea Turnhout doorliep met leerlingen van de school. De scholieren leverden in diverse vormen input, gedachtespinsels en tekeningen aan waarmee de streetartkunstenaar aan het werk ging. ‘Wat betekent het vandaag om jong te zijn?’ Met die vraag in het achterhoofd bedachten de leerlingen de slogan die je op de muur ziet. De typografische uitwerking van de muurschildering verwijst naar het grafische verleden van Turnhout, want dat verleden heeft Turnhout op de kaart gezet. Zo legt het ontwerp een symbolische link tussen de leerlingen van vandaag en de fabriekskinderen van vroeger. Waar kinderen destijds letterlijk botsten op de muren van fabrieken, botsen ze nu figuurlijk met zichzelf en met grote maatschappelijke en ecologische uitdagingen. De locatie is even symbolisch. Op de plek waar toentertijd talloze kinderen aan hun zware dagtaak begonnen, werken tegenwoordig duizenden jongeren elke dag aan hun toekomst. Nergens anders in de route wordt de betekenis van het verhaal zo tastbaar.
Het project ‘Kind met inktvlekken’ werd mogelijk gemaakt door Stad Turnhout, de Vlaamse overheid, Rock Paper Pencil, Erfgoed Noorderkempen en Stripgids.
