Op 24 oktober 2020 lanceert het Nationaal Museum van de Speelkaart een gevarieerd arrangement rond de enige Bill Gates die Turnhout ooit gekend heeft: P.J. Brepols. De roemrijke drukker, koopman, zakenman en fabrieksbaas ligt in zijn eentje aan de basis van de gehele drukkers- en speelkaartenindustrie in de stad.
Tweehonderd jaar geleden zette Philippus Jacobus Brepols de Kempenstad op de kaart als papierverwerkende regio. Door doelgericht te investeren en te innoveren, groeide zijn bescheiden drukkerij uit tot een bloeiende onderneming. Vanuit zijn bedrijf ontstonden in Turnhout andere, concurrerende drukkerijen, waarvan het ontstaan vaak was ingegeven door afgunst, trouweloosheid en spionage.
‘Het levensverhaal van Brepols in de geromantiseerde biografie van Paul Govaerts leest als een intrigerende avonturenroman’, zegt Astrid Wittebolle, schepen van Cultuur en Archief & Musea. Uit archiefonderzoek blijkt dat P.J. Brepols zeer eigenzinnig was. ‘Nooyt heb ik zoo moyelyken mensch gerencontreerd als gij’, aldus een Brusselse papierfabrikant in een brief van 11 juni 1811.
Het levensverhaal van Brepols in de geromantiseerde biografie van Paul Govaerts leest als een intrigerende avonturenroman
De publicatie dient als leidraad voor een stadswandeling langs een reeks markante plekken die ten tijde van Brepols ook al een rol speelden. De wandeling omvat een tijdspanne van vijftig jaar, start aan Toerismehuis ‘t Steentje op de Grote Markt en eindigt in het Nationaal Museum van de Speelkaart. Daar nemen Sofie Decleir en enkele Turnhoutse amateurspelers het publiek auditief mee op handelsmissie. De luisteraar ontmoet Brepols bij een van zijn klanten en gaat met hem op zoek naar het geheim van marmerpapier: een parel in het assortiment van sierpapier. De podcast is in het museum – en later ook thuis – te beluisteren via de Erfgoedapp. Brouwerij Het Nest zorgt voor een uitstekende afsluiter in de vorm van gerstenat: proef het enige echte Brepolsbier!
Jonge kunstenaars
‘Voetsporen van Brepols kwam tot stand dankzij een constructieve samenwerking met jonge kunstenaars’, legt Astrid Wittebolle uit. De brochure voor de stadswandeling werd ontworpen door Tijs Van Nieuwenhuysen, de illustraties zijn gemaakt door Hanna Van Dun. ‘Zij baseerden zich allebei op de manier waarop publicaties in Brepols’ tijd werden vormgegeven.’ Alle teksten zijn geschreven door theaterauteur Paul Govaerts die de inhoudelijke input kreeg van de Turnhoutse stadsgidsen en van medewerkers van Brepols Publishers.
De publicatie bevat één blanco pagina. Daar ontbreekt een portret van Brepols, een litho ontworpen door Hanna Van Dun en gedrukt op een van de oude drukpersen van het Museum van de Speelkaart: een hebbeding. Op vertoon van het boekje kan de lezer de druk ophalen in het museum, tevens de laatste etappe van de wandeling. De volledige brochure werd ingebonden door Boekbinderij Brepols. ‘En daarmee is de Brepolscirkel helemaal rond’, lacht schepen Wittebolle. De podcast werd gemaakt door Het Huis van Eustachius. De overkoepelende organisatie was in handen van ‘OpMaat’ en Erfgoed Noorderkempen.
Nacht van het Kempens Erfgoed
Het startschot van Voetsporen van Brepols wordt gegeven op zaterdag 24 oktober tijdens de Nacht van het Kempens Erfgoed. Van 11 tot 23 uur is het boekje te koop in het Nationaal Museum van de Speelkaart, tot 21.30 uur ook bij Toerisme & UiT. Het museum is die dag gratis toegankelijk en deelnemers krijgen een exclusieve ‘Moyelyken Mensch’-draagtas. Het museumcafé Vijven & Zessen past de openingsuren aan om het unieke Brepolsbier te schenken.
Hier rust P.J. Brepols
Het graf van Brepols is een van de oudste op het kerkhof in de Kwakkelstraat. ‘Deze halte mag je absoluut niet overslaan tijdens de stadswandeling’, zegt schepen van Begraafplaatsen Els Baeten. ‘Ik kan een avondbezoek van harte aanbevelen, want het graf wordt mooi verlicht. En kijk ook eens rond: alle graven in de buurt die een sfeerlichtje dragen, markeren de laatste rustplaats van andere pioniers van ons drukkersverleden.’
Pakket
Vanaf zondag 25 oktober bieden het Museum van de Speelkaart en Toerisme & UiT de wandeling en de podcast als pakket aan. De brochure + museumbezoek + flesje Brepolsbier + litho Brepols + draagtas zijn dan te koop voor 10 euro.
Nationaal Museum van de Speelkaart, Druivenstraat 18, 2300 Turnhout, https://speelkaartenmuseum.turnhout.be
