Museum Dr. Guislain slaat de handen in elkaar met de wereldbefaamde Collection de l’Art Brut in Lausanne, Zwitserland. Deze iconische collectie, gestart vanuit de verzameling van Jean Dubuffet, bevat alle topnamen uit de wereld van de art brut. Off-Comics is grotendeels een herneming van de expo Art Brut et bande dessinée die van 16 september 2022 tot 26 februari 2023 in Lausanne te zien was, weliswaar met enkele belangrijke wijzigingen en toevoegingen
Beide musea werkten hiervoor samen met curator en onderzoeker Erwin Dejasse, die zijn grote expertise op het vlak van strips en outsiderkunst hier samenbracht. Er worden bijna 70 werken uit de Collection de l’Art Brut getoond, naast belangrijke bruiklenen uit nationale en internationale musea, ateliers en privécollecties. In deze expo brengen 33 kunstenaars uit België, Frankrijk, Duitsland, Italië, Japan, Nederland, Zwitserland en de Verenigde Staten woord en beeld op een niet-conventionele manier samen.
Off-Comics wijkt met veel overtuiging af van bekende paden en biedt een verfrissende duik in deze andere wereld van het stripverhaal
Historische heldendichten, kronieken van het alledaagse, echte of gefantaseerde trauma’s …: Off-Comics toont een bijzondere geschiedenis van het stripverhaal. De getoonde werken bevinden zich buiten de traditionele kunstinstellingen of vertrouwde distributiekanalen voor strips. De werken zijn vaak gemaakt in de anonimiteit van de eigen woning, in psychiatrische instellingen of in ateliers voor kunstenaars met een verstandelijke beperking. De makers nemen de beelden en codes van de negende kunst over, herwerken ze en integreren ze in hun eigen unieke verbeelding en beeldtaal. Ze bedenken hiervoor nieuwe en verrassende thematische, narratieve en esthetische middelen, net zoals vele hedendaagse striptekenaars. Off-Comics wijkt met veel overtuiging af van bekende paden en biedt een verfrissende duik in deze andere wereld van het stripverhaal.
In de twintigste eeuw keerde de kunst zich grotendeels af van het narratieve, ten voordele van formeel onderzoek of een conceptuele benadering. De werken in de tentoonstelling Off-Comics laten zien dat beelden nog steeds overtuigend verhalen kunnen vertellen. Met een grote diversiteit aan tekens en codes – teksten, beelden, klanknabootsingen, tekstballonnen, collages en pictogrammen – doorbreken ze de grens tussen beeld en tekst. Zo geeft de Franse schoenmaker Jean-Jacques Liabeuf in 1910 aan zijn advocaat een handvol tekeningen, net voordat hij naar de guillotine wordt geleid. Hij werd ten onrechte veroordeeld voor het aanzetten tot ontucht en was sindsdien uit op wraak. Na de moord op een agent wordt hij opgesloten. De tekeningen, gemaakt tijdens zijn gevangenschap, vormen een unieke getuigenis van een toen zeer spraakmakende zaak.
Een persoonlijk verhaal kan ook een wensdroom zijn, zoals het werk van de Belg Dominique Théate wiens leven onomkeerbaar veranderde na een zwaar motorongeluk. Zijn oeuvre is een delicaat evenwicht tussen droom en werkelijkheid. Hij haalt inspiratie uit het echte leven, maar giet er een dikke saus van onvervulde verlangens over. Hij tekent zichzelf in het kostuum dat hij zal dragen op zijn bruiloft, als succesvolle acteur op de scène, als sterzanger … Of hij tekent zijn droomauto die hij ooit hoopt te kunnen kopen. De selectie in Off-Comics toont zijn schoonvader Jacky – een vrachtwagenchauffeur, Hulk Hogan-lookalike en Standard de Liège-fan – aan wie hij in vele tekeningen hulde brengt.
Het oeuvre van de Japanse kunstenaar Tomoyuki Hirano draait dan weer volledig om Miho-san, een vroegere begeleidster in het atelier waar hij werkt. Zijn gestileerde tekeningen tonen zijn muze meestal als enig menselijk personage. Andere personages interesseren de kunstenaar maar weinig en worden gereduceerd tot symbolen: rechthoeken voor de mannen, ovalen voor de vrouwen en cirkels voor de kinderen. De werken zijn surrealistische verhalen vol grafische elementen: een Alice in Wonderland in hedendaags Japans jasje.
Ook van Daniel Johnston, de Amerikaanse kunstenaar en muzikant die onder meer Kurt Cobain, Beck en Sonic Youth als fans telde, wordt een mooi ensemble getoond. Hij maakte opnames van minimalistische nummers op cassettes, die hij verkocht tijdens zijn concerten. Hij maakte ook tekeningen die getuigen van zijn grote voorliefde voor superheldenstrips.
Ten slotte is het werk van Norbert Moutier te zien, dat pas in 2020 ontdekt werd op een rommelmarkt in Orléans. Het gaat om een grote collectie stripverhalen die Moutier als kind van 1946 tot 1960 maakte. Hij tekende niet alleen zijn eigen strips, maar verzorgde ook de lay-out van zijn publicaties en stelde verschillende bundels samen, elk met een eigen visuele identiteit. Tot ongeveer 1955 wordt hij bijgestaan door zijn moeder Simonne, die zowel helpt met tekenen als met scenarioschrijven. Het is zeer waarschijnlijk dat tot zijn dood niemand in zijn omgeving hiervan op de hoogte was. Hierover kon u een uitgebreid artikel in Stripgids #14 lezen.
Naast deze uitzonderlijke kunstenaars toont de expo ook werk van Sarah Albert, Denis Boudouard, Luigi Brunetti, Wouter Coumou, Hein Dingemans, Karel Frans Drenthe, Johann Fischer, Alfons Frenkl, Giga, Michael Golz, Vojislav Jakić, Frank Johnson, Jim Kaliski, Johann Korec, Katsutoshi Kuroda, Gérard Lattier, Jean Leclercq, Pascal Leyder, Andreas Maus, Yuichi Nishida, Marilena Pelosi, Aldo Piromalli, Luciana Rossi, Gustav Sievers, Kanako Tayu, Alfred Trouvé, Oskar Voll en Clemens Wild.
Praktisch
Off-Comics is te bezoeken van 02 maart tot 23 juni 2024 in Museum Dr. Guislain.
Jozef Guislainstraat 43B, 9000 Gent. Alle info vindt u op de website: https://www.museumdrguislain.be/
Stripgids-abonnees krijgen gratis toegang (een duokaart per abonnee). U vermeldt aan het onthaal dat u abonnee bent, en krijgt – na controle – uw toegangskaartje(s).
